حجاب از نظر علمی و روانشناسی

بر گفته از کتاب « فاطمه (س) الگوی زیستن » نویسنده،  صدراله خشنود از انتشارات شاهچراغ شیراز

آدرس: شیراز بلوار زند روبروی خیابان خیام انتشارات شاهچراغ یا کتابفروشی شهید مطهری تلفن  ۰۷۱۳۲۳۱۶۰۳۳ — ۰۹۱۷۷۰۰۸۸۶۹

………………………………….

در اینجا ممکن است بعضی‌ها شبهه ایجاد کنند که چرا خانم‌ها باید پوشش بیشتری داشته باشند اما آقایان از پوشش کمتری برخودارند؟ به‌طور مثال آقایان می‌توانند سر، گردن سینه، دست‌ها و پاها را تا زانو برهنه نمایند؛ اما خانم باید همه جای خود را بپوشند؟ آیا این تبعیض نیست؟

در جواب باید گفت: اینکه اسلام به خانم‌ها تأکید می‌کند: همه جای خود را بپوشید و برای آقایان، قسمت‌هایی از بدن را لازم ندانسته است، به خاطر این است که ازنظر روانشناسی، دیدگاه شهوانی آقایان با خانم‌ها متفاوت می‌باشد. تحریک شهوانی خانم‌ها از راه چشم نیست، بلکه از راه سامعه ولامسه است. یعنی خانم‌ها بیشتر به‌وسیله گوش (شنیداری) و لمس کردن تحریک می‌شوند. لذا خانم‌ها اگر به سر و گردن آقایان نگاه کنند تحریک شهوت نمی‌شوند شاید آن‌ها را مثل برادر خود ببینند. اما آقایان آن‌ها را مثل خواهر خود نمی‌بینند؛ یعنی گفتار شیرین آقایان برای خانم‌ها تحریک برانگیز است و برعکس، آقایان با گوش تحریک شهوت نمی‌شوند بلکه به‌وسیله چشم و دیدن تحریک می‌شوند. لذا اسلام به خانم‌ها گفته است در مقابل نامحرم (آقایان) تمام بدن خود را بپوشانید که مردان تحریک شهوت می‌شوند و برای خود شما و جامعه، مشکلاتی را ببار می‌آورند. اسلام نگاه به نامحرم را تیری از تیرهای شیطان می‌داند، مؤید همین مطلب روانشناسی است.

در توضیح مطالب فوق باید گفت:

1. زن و مرد از جهاتی مانند؛ خلقت از یک ذات و گوهر می‌باشند و در بهره‌مندی از حقوق اجتماعی همانند تحصیل علم، آزادی قلم و بیان و…، مساوی هستند. ولی ازلحاظ فیزیکی و روحی تفاوت‌های فراوانی با هم دارند، که همین اختلافات باعث می‌شود تا احکامی همچون حفظ و رعایت حجاب در جامعه، قانونی مخصوص به خود را داشته باشند. زن مظهر جمال و مرد مظهر شیفتگی است، قهرا به زن باید بگویند خود را در معرض نمایش، قرار نده، نه به‏ مرد.
2. علامه طباطبایی در این مورد چنین می‌فرمایند:
3. «زن در عین دارا بودن مشترکات، از جهاتی با مرد اختلاف دارد، چون ویژگی‌های ساختمانی متوسط زنان نظیر: مغز، قلب، شریان‌ها، اعصاب، قامت و وزن، طبق آنچه که در کالبدشناسی توضیح داده شده است از متوسط مردان در همان ویژگی‌ها مؤخرتر است و این مسئله موجب شده است که جسم زن لطیف‌تر و نرم‌تر از مرد باشد و در مقابل، جسم مرد درشت‌تر و سخت‌تر باشد. و احساساتی لطیف نظیر: دوستی، رقت قلب، زیباگرایی و آرایش جویی در زن بیشتر و اندیشه‌گرایی در مرد فزون‌تر شود. بنابراین؛ زندگی زن «احساس‌گرا» و زندگی مرد «اندیشه گرا» است».^[۱]
4. . دلیل لزوم پوشش بیشتر و کامل برای زنان علاوه بر نکات گفته شده ویژگی‌های خاصی است که در خانم‌ها وجود دارد؛ زیرا زن مظهر جمال و مرد مظهر شیفتگی است. قهرا همان‌طوری که بیان شد، به زن باید بگویند خود را در معرض نمایش قرار نده نه به‏ مرد. لذا با این‌که دستور پوشیدن برای مردان (مثل زنان) مقرر نشده است عملاً مردان پوشیده‏تر از زنان از منزل بیرون می‏روند، زیرا تمایل مرد به نگاه کردن و چشم‌چرانی است نه به‏ خودنمایی، و برعکس، تمایل زن بیشتر به خودنمایی است نه به چشم‌چرانی.
5. تمایل‏ مرد به چشم‌چرانی، بیشتر زن را تحریک به خودنمایی می‏کند و به همین جهت ‏«تبرج‏» (بزک نمودن) از مختصات زنان است.»^[۲]
6. نکته‌ی دیگر، این‌که پوشش بیشتر زن، سبب می‏گردد تا ارزش زن در برابر مرد بالا رود. حریم نگه‌داشتن زن، میان خود و مرد یکی از وسائل مرموزی بوده است که زن برای حفظ مقام و موقع خود در برابر مرد از آن استفاده کرده است. اسلام زن را تشویق کرده است که از این وسیله استفاده کند. اگر اسلام تأکید کرده است که زن متین‏تر و باوقارتر و عفیف‌تر حرکت کند و خود را در معرض نمایش برای مردان نگذارد برای آن است که بر احترام زن افزوده ‏شود و همچون کالای بی‌ارزشی تلقی نگردد که به‌راحتی در اختیار همگان است.^[۳]
7. به‌عبارت‌دیگر؛ پوشیده بودن زن، در همان حدودی که اسلام تعیین کرده، موجب کرامت و احترام بیشتر اوست؛ زیرا او را از تعرض افراد جلف و فاقد اخلاق مصون می‌دارد، پس حجاب محدودیت نیست بلکه مصونیت است هم مصونیت زن را در پی دارد و هم مصونیت جامعه را در آلوده شدن به گناه.
8. بر اساس فرهنگ اسلامی، انسان موجودی است که برای رسیدن به کمال و معنویّت خلق گردیده است. توجه به ساختار فیزیولوژی انسان.‏ نوع پوشش زن و تفاوت آن با لباس مرد رابطه‏ای مستقیم با تفاوت‏های جسمی و روحی زن و مرد دارد. در تحقیقات علمی در مورد فیزیولوژی و نیز روان‏شناسی زن و مرد ثابت شده که مردان نسبت به محرّک‏های چشمیِ شهوت‏انگیز حساس‌ترند و چون تأثیر حس بینایی زیادتر است و چشم از فاصله دور و میدان وسیعی قادر به دیدن است، از سوی دیگر ترشّح هورمون‏ها در مرد صورتی یکنواخت و بدون انقطاع دارد، مردان به صورتی گسترده تحت تأثیر محرّک‏های شهوانی قرار می‌گیرند اما زنان نسبت به حس لمس و درد حساس‌ترند و به محرّک‏های حسی پاسخ می‌دهند.
9. با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت: حجاب در اسلام از یک مسئله کلّی و اساسی ریشه گرفته است. اسلام می‌خواهد انواع التذاذهای جنسی (چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر) به محیط خانواده و در چهارچوب شرع و قانون اختصاص یابد و اجتماع تنها برای کار و فعالیت باشد، برخلاف سیستم غربی که حضور در جامعه را با لذت‌جویی جنسی به هم می‌آمیزد و تعدیل و تنظیم امور جنسی را به هم می‌ریزد. اسلام قائل به تفکیک میان این دو محیط است و برای تأمین این هدف، پوشش و حجاب را توصیه نموده است، زیرا بی‌بندوباری در پوشش به معنای عدم ظابطه در تحریک غریزه و عدم محدودیت در رابطه جنسی است که آثار شوم آن بر کسی پوشیده نیست.
10. بالا رفتن ارزش واقعیت زن و جبران ضعف جسمانی او حیا، عفاف و حجاب زن می‌تواند در نقش عاطفی او و تأثیرگذاری بر مرد مؤثر باشد.
11. اسلام حجاب را برای محدودیّت و حبس زن نیاورده، بلکه برای مصونیّت او توصیه کرده است، زیرا اسلام راضی به حبس، رکود و سرکوبی استعدادهای زن نیست، بلکه با رعایت عفاف و حفظ حریم، اجازه حضور زن را در اجتماع داده امّا از سوء استفاده شهوانی و تجاری منع کرده است.
12. در واقع حجاب موجب محدودیت، مردان هرزه می‌باشد که درصدد کام‌جویی‌های آزاد و بی‌حدوحصر هستند و مصونیت زنان از دست این گروه از مردان منظور است. علاوه بر مطالب فوق استاد مطهری در بیان این‌که چرا حجاب به زنان اختصاص یافته می‌گوید: اما علت این‌که در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان یافته، این است که میل به خودنمایی و خودآرایی مخصوص زنان است.
13. ازنظر تصاحب قلب‏ها و دل‏ها مرد شکار است و زن شکارچی، همچنان که ازنظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچی. میل‌زن به خودآرایی از حس شکارچی‌گری او ناشی می‌شود.
14. در هیچ جای دنیا سابقه ندارد که مردان لباس‏های بدن نما و آرایش‏های تحریک‌کننده به کار برند. این زن است که به‌حکم طبیعت خاص خود می‌خواهد دلبری کند و مرد را دل‌باخته و در دام علاقه خود اسیر سازد. بنابراین انحراف تبرّج و برهنگی، از انحراف‏های مخصوص زنان است و دستور پوشش هم برای آنان مقرر گردیده است به عبارت دیگر: جاذبه و کشش جنسی و زیبایی خاص زنانه و تحریک‌پذیری جنس مردانه، یکی از علت‏های این حکم است.
15. توصیه و دستور الهی به پوشش و حجاب برای زنان، به منظور ایجاد محدودیت و محرومیت و چیزهایی از این قبیل که تنها فریب شیطانی‌اند نمی‌باشد، بلکه درواقع برای آگاهی دادن به گوهر ارزشمند در وجود زنان است که باید از آن مراقبت و شده و حفظ شود و به تاراج نرود. این کاملاً معقول است که هر چیزی ارزشمندتر باشد، مراقبت و محافظت بیشتری را می‌طلبد تا از دست راهزنان در امان باشد و به شکل یک ابزار برای مطامع سودپرستان در نیاید.
16. از لحاظ ژنتیکی در زنان ژن (xx) وجود دارد، و در مردان ژن (xy). ژن (x) جنبه‌ی عاطفیِ زن را قوی می‌کند و به بدن او ساختار زنانه می‌بخشد و ژن(y) هم به بدن، ساختار مردانه می‌دهد. یکی از ویژگی‌هایی که در ساختار مردانه‌ی مرد وجود دارد، این است که تحمل‌پذیری او را در مواجهه با مسائل جنسی، پایین‌تر می‌آورد و موجب می‌شود تا زودتر از خانم‌ها تحریک شود. روی همین اساس است که خداوند متعال، حجاب را برای خانم‌ها واجب کرده است تا در معرض نگاه‌های دزدانه‌ی جنس مخالف قرار نگیرند. حجاب موجب می‌شود تا خانم‌ها با آرامش زندگی کنند و به‌راحتی مشغول فعالیت‌های فردی و اجتماعی خود باشند.
17. زن ازلحاظ جسمی، لطافت و زیبایی و جذابیت بیشتری دارد؛ به همین دلیل بیشتر موردتوجه و نگاه دیگران است. درحالی‌که مرد این‌گونه نیست. از همین رو باید مراقب باشد این زیبایی و لطافت او وسیله جذب نامحرمان و هوس بازی افراد هوس‌باز قرار نگیرد. حجاب برای زن وسیله‌ای برای حفظ او از تیرهای زهرآلود نگاه‌های هوس‌بازان و جلوگیری از سوءاستفاده دیگران است.
18. بعضی از خانم‌ها ممکن است عنوان نمایند، پوشش مقنعه و روسری باعث می‌شود که هوا و اکسیژن به موهای سر نرسد و باعث ریزش موها گردد! در جواب آن‌ها باید گفت که این یک بهانه‌ای برای عدم پوشش و حجاب است که از طرف آن‌ها مطرح می‌گردد. از خانمی که این حرف را می‌زند خواهش می‌کنیم که یک تحقیق علمی و میدانی درباره خانم‌هایی که مقنعه و روسری می‌پوشند انجام ده که جند درصد از آن‌ها کچل شده‌اند و موهای خود را از دست داده‌اند! قطعاً کسی را پیدا نمی‌کنند. به‌عنوان نمونه مادر و مادر خانم بنده که خدا رحمتشان کند هر دو هم مسن بودند که از دنیا رفتند. من ندیدم که روسری خود را کنار بگذارند حتی شب هم که می‌خوابیدند با روسری می‌خوابیدند. هیچ‌کدام از آن‌ها موهایشان نریخت و کچل هم نشدند، از طرفی هرچه که ریزش مو می‌باشد در بین آقایانی است که همیشه موهایشان در معرض هوا و اکسیژن می‌باشد. پس نتیجه می‌گیرییم عنوان نمودن این مطالب، بهانه برای فرار از حجاب و پوشش می‌باشد.

در پایان، آری حجاب چون صدفی گرانبهاست که مروارید شخصیت زن را در خود جای می‌دهد و نمی‌گذارد که این گوهر گرانبها در بازار داغ و پرمخاطره‌ی انسان‌های هوس‌ران به قیمت ارزان فروخته شود و این است رمز پوشش خانم‌ها که اسلام و قران بر آن تأکید نموده است.

[۱]. محمدی اشتهاردی؛ محمد؛ حجاب بیانگر شخصیت، چاپ اول نشر معاونت مبارزه با مفاسد اجتماعی ناجا.

[۲]. مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، نشر صدرا.

[۳]. قرائتی، محسن، پوشش زن در اسلام، چاپ نهم، نشر ناصر،۱۳۷۰ش.